Het kan u niet zijn ontgaan, de laatste jaren is er steeds meer aandacht voor het onderwerp  Chroom-6 (en lood) in verven en coatingen. Het lijkt er op alsof men er nu pas achter is gekomen dat deze stoffen gevaarlijk zijn. Niets is minder waar, er is al lang bekend dat deze stoffen gevaarlijk (kunnen) zijn voor de mens en milieu. Feit is echter dat er zoals dat helaas vaker gebeurt, in veel gevallen te weinig aandacht is (geweest) voor het voorkomen van blootstelling aan deze stoffen.

Chroom-6 (en lood) zijn gelukkig niet het nieuwe “asbest” maar zijn desalniettemin ook gevaarlijk en behoeven dan ook de nodige aandacht bij bewerking en/of verwijdering. Geluk is echter dat men het er al over eens is dat er voor deze gevaarlijke stoffen niet een privaat beheerstelsel opgetuigd zal worden zoals dat voor asbest is gebeurt. Hiermee blijft de omgang en het beheersen onder de algemene arbo-regels vallen die gelden voor het werken met gevaarlijke stoffen. Binnen deze regels is er gelukkig ruimte voor het “gezond boeren verstand” en valt de advisering en borging van arbo-veiligheid onder andere toe aan arbeidshygiënisten en arbo-deskundigen.

GBB zet haar ervaring opgedaan in het uitvoeren van asbestinventarisaties in om per heden ook de aanwezigheid van Chroom-6 en loodhoudende verven en coatingen in uw gebouwen te onderzoeken.

Onderstaand meer informatie over:

  • Wat is Chroom-6 en Lood
  • Wet- en regelgeving
  • Onderzoek GBB
  • Wanneer onderzoek noodzakelijk
  • Analysemethoden

Chroom-6 en Lood
Chroom en Lood zijn onder te brengen in de groep “zware metalen”. Er zijn diverse vormen van Chroom, één hiervan is Chroom-6. Chroom-6 en Lood zijn bij bewerking en blootstelling gevaarlijke stoffen, die op termijn kunnen leiden tot ernstige gezondheidsschade. Zowel Chroom-6 als Lood behoren namelijk tot de CMR (kankerverwekkende, mutagene en reproductie toxische) stoffen.

Chroom-6 en Lood hebben bijzondere eigenschappen zoals, corrosiewering, hechtverbeteraar / pigment en zijn daarom veelvuldig toegepast in coatingen en verflagen op diverse ondergronden  alsook in geïmpregneerd hout (denk aan kozijnen etc.). Bij het bewerken van deze materialen zoals schuren, lassen en zagen, kan Chroom-6 en/of Lood vrijkomen ingekapseld in (fijn)stofdeeltjes.

Het gezondheidsrisico is afhankelijk van diverse factoren o.a.:

  • de mate en duur van de blootstelling;
  • het type Chroom-6 en/of Lood verbinding en oplosbaarheid in water (mede bepalend voor effecten op de gezondheid);
  • manier van opname door het lichaam (inademen, inslikken of middels contact met de huid).

Zolang de Chroom-6 en Loodhoudende uitgeharde coating- en verflagen ongeroerd en niet beschadigd worden zijn er geen gezondheidsrisico’s. Gezondheidsrisico’s kunnen enkel ontstaan tijdens de bewerkingen aan de coating- en verflagen.

Wet- en regelgeving
De veiligheid van werknemers is in Nederland geregeld in het Burgerlijk Wetboek, de arbeidsomstandighedenwetgeving en Europese regelgeving.

Bij werkzaamheden waarbij de kans bestaat dat CMR-stoffen (o.a. Chroom-6 en Lood) vrijkomen en blootstelling kan optreden is de werkgever verplicht om beheersmaatregelen te nemen en blootstelling te voorkomen of tot een zo laag mogelijk niveau te beperken. Ook wanneer de eigenaar/opdrachtgever dergelijke werkzaamheden uitbesteedt, hebben zij hun verantwoordelijkheid. Een eigenaar/ opdrachtgever dient dan zeker te zijn dat de (onder)aannemer(s) van de werkzaamheden het werk gezond en veilig kunnen (laten) uitvoeren.

Onderzoek GBB
Voor het uitvoeren van een Chroom-6 en/of Lood inventarisatie wordt systematisch te werk gegaan. Met behulp van het inspectieplan wordt de locatie systematisch geïnspecteerd op de aanwezigheid van (in)direct-waarneembare Chroom-6 en/of Lood verdachte coating- en verflagen.

Het onderzoek naar Chroom-6 en Lood is op grote lijnen zeer goed te vergelijken met het onderzoek naar de aanwezigheid van asbesthoudende toepassingen, al lijkt het destructieve onderzoek in mindere mate noodzakelijk. Belangrijkste verschillen zijn de analysemethoden waarmee de aanwezigheid van Chroom-6 en/of lood kan worden aangetoond. Met name op het gebied van Chroom-6 veranderd er nog veel en lijkt de markt het vooralsnog niet eens te zijn welke analysemethoden de meest geschikte is. Hiermee komt dat er verschillende analysemethoden worden aangeboden met uiteenlopende prijzen.

Wanneer is onderzoek noodzakelijk?
Op het moment dat de verwachting is dat er bewerkingen gaan plaatsvinden aan verven en/of coatingen dan dient er vooraf onderzoek plaats te vinden. Bij bewerkingen moet u o.a. denken aan het schuren, slijpen, lassen, branden en/of zagen van o.a. gevelkozijnen, binnenkozijnen en -deuren, liftinstallaties en -afwerkingen, traphekken, balustrades, leidingen, kanalen, installaties, gevelafwerkingen, dakranden, enz, enz.

Analysemethoden

Cr(VI) en/of lood detectiekit
Allereerst worden er voorzichtig kleine krassen in de coating-/verflaag gemaakt tot aan de (verschillende) grondlagen. Vervolgens wordt middels een teststaaf, welke wordt bevochtigd met een speciale vloeistof, over de verflaag gewreven. Aan de gradatie in kleur is vervolgens te zien of er Chroom-6 en/of Lood aanwezig is en kan indicatief de concentratie worden bepaald.  Met name het gebruik van deze kit voor Chroom detectie wordt betwist.

Handheld XRF
XRF staat voor X-Ray Fluoresence, oftewel röntgen fluorescentie spectrometer, dit apparaat (handheld) meet door middel van röntgenstraling diverse elementen, waaronder Chroom en Lood. Het is echter enkel mogelijk om totaal Chroom spectrum te meten, er kan dus geen onderscheid gemaakt worden tussen de verschillende soorten Chroom, waaronder de schadelijke variant Chroom-6.

Laboratoriumanalyses
De monstername bestaat uit het nemen van een coating-/verfsample. Deze worden vervolgens opgestuurd naar een laboratorium, waar deze worden onderzocht op de aanwezigheid van Chroom-6 en/of Lood.

Met name bij de laboratoria zijn veel ontwikkelingen in de zoektocht naar de meeste geschikte analysemethode. Verschil tussen de methoden zijn vooral het dat de ene wel een hoeveelheid aangetroffen Chroom-6 en/of lood aangeeft (kwantitatieve analyse) en de ander enkel de aanwezigheid van Chroom-6 en/of lood aantoont (kwalitatieve analyse).
In relatie tot Chroom-6 heeft een kwantitatieve analyse vooralsnog geen toegevoegde waarde, daar er nog geen waarde kan worden toegekend aan de mate waarin meer of mindere hoeveelheden Chroom-6 bijdragen aan hoeveelheid blootstellingsrisico.
Op dit moment (medio 2021) is er (nog) geen landelijk voorgeschreven analysemethode. Meerdere laboratoria adverteren met geaccrediteerde analysemethoden, welke enkel gezien mogen worden als een eigen analysemethode uitgevoerd door een laboratorium dat geaccrediteerd is om onafhankelijke analyses uit te voeren.

bekende analysemethoden Chroom-6

  • Seef-test (NIOSH 7600)
  • Fotospectrometrie analyse
  • ICP-AES (monochromator)

bekende analysemethoden Lood

  • Fotospectrometrie analyse
  • ICP-AES (monochromator)
  • SEM-analyse